Kriza e Gjykatave në Shqipëri: Vonesa në Proceset Gjyqësore dhe Ngarkesa e Lartë e Çështjeve

Tiranë, 18 Mars 2025 – Sistemi gjyqësor shqiptar ndodhet në një krizë të thellë prej më shumë se shtatë vitesh, pasi gjykatat nuk kanë funksionuar normalisht si rezultat i reformës në drejtësi dhe boshllëkut të krijuar nga vetingu. Mijëra çështje janë ende të pazgjidhura, duke sjellë vonesa të konsiderueshme në proceset ligjore dhe pasiguri për qytetarët dhe bizneset.

Vonesa ekstreme në gjykime Një nga problemet kryesore është fakti se ka çështje që datojnë që nga viti 2018 dhe ende nuk janë gjykuar, duke treguar qartë kolapsin e sistemit. Mungesa e gjyqtarëve ka bërë që proceset gjyqësore të zgjasin me vite, duke i lënë qytetarët në një situatë të pashpresë dhe shpesh të detyruar të kërkojnë alternativa të tjera, si arbitrazhin privat ose ndërhyrjen e lidhjeve personale për të zgjidhur çështjet e tyre.

Mbingarkesa e gjyqtarëve dhe vendimet e gabuar Gjyqtarët aktualë përballen me një ngarkesë të jashtëzakonshme të punës, ku shumica e tyre detyrohen të shqyrtojnë më shumë se 10 çështje në ditë. Ky ritëm i lartë i punës jo vetëm që është i papërballueshëm, por rrit ndjeshëm mundësinë e gabimeve gjyqësore. Një vendim i gabuar, për shkak të mungesës së kohës për shqyrtim të plotë të një dosjeje, bie drejtpërdrejt mbi supet e qytetarëve, duke shkaktuar padrejtësi të rënda dhe pasoja afatgjata për individët dhe familjet e tyre.

Mungesa e gjyqtarëve dhe nevoja për rekrutime të reja Në vend që të shohim një rritje të numrit të gjyqtarëve për të përballuar mbingarkesën, Shqipëria po përballet me një deficit të rëndë në këtë sektor. Me dhjetëra gjyqtarë të larguar nga sistemi pas procesit të vetingut dhe pa mjaftueshëm kandidatë të rinj të emëruar, gjykatat funksionojnë me kapacitete minimale. Ky boshllëk ka krijuar radhë të gjata për gjykimet dhe një sistem të ngadaltë e të mbingarkuar, i cili nuk i shërben më qytetarëve, por është kthyer në një barrë për ta.

Nepotizmi në sistemin gjyqësor Një tjetër problem i madh është nepotizmi në emërimet e reja të gjyqtarëve dhe prokurorëve. Shpesh, pozicionet e rëndësishme në gjykata nuk mbushen nga profesionistët më të aftë, por nga persona që kanë lidhje familjare me figura të fuqishme në sistemin gjyqësor dhe politik. Nipat, mbesat dhe të afërmit e gjyqtarëve dhe politikanëve vazhdojnë të marrin pozicione kyçe, duke rritur mosbesimin e publikut dhe duke ndikuar negativisht në cilësinë e drejtësisë së dhënë.

Urgjenca për reforma dhe zgjidhje Situata kërkon një ndërhyrje urgjente për të ristrukturuar sistemin gjyqësor, duke përfshirë:

• Rekrutimin e menjëhershëm të gjyqtarëve të rinj për të ulur mbingarkesën e punës.
• Automatizimin e disa proceseve gjyqësore për të përshpejtuar shqyrtimin e çështjeve.
• Forcimin e mekanizmave të transparencës për të parandaluar nepotizmin dhe korrupsionin në emërimet gjyqësore.
• Monitorimin e ngarkesës së gjyqtarëve për të siguruar një vendimmarrje më të drejtë dhe më të saktë.

Pa këto ndërhyrje, drejtësia në Shqipëri do të vazhdojë të funksionojë me ritme të ngadalta dhe me një mungesë të theksuar efektiviteti, duke dëmtuar besimin e qytetarëve dhe duke penguar zhvillimin e vendit.