Më 16 janar 2025, Këshilli i Ministrave miratoi dy projektligje të rëndësishme: një për disa ndryshime dhe shtesa në Ligjin Nr. 75/2019 “Për Rininë”, dhe një tjetër për ndryshime në Ligjin Nr. 10416, datë 7.4.2011, “Për materialin mbjellës dhe shumëzues bimor”. Të dyja projektligjet ngjallën reagime nga palë të ndryshme, duke nxitur debate mbi përfitimet dhe sfidat që këto ndryshime mund të sjellin.

1. Projektligji për disa shtesa dhe ndryshime në Ligjin Nr. 75/2019, “Për Rininë”

Përfitimet e këtij projektligji

1. Gjithëpërfshirja dhe mbështetja e të rinjve nga grupe të margjinalizuara Ky projektligj synon të krijojë më shumë hapësira për të rinjtë që përballen me sfida të veçanta, duke përfshirë ata me nevoja të veçanta, të rinjtë JPAFP (jo në punësim, arsim ose formim profesional) dhe ata nga diaspora. Parimi i gjithëpërfshirjes është një hap përpara në garantimin e barazisë sociale.
2. Njohja dhe financimi i grupeve joformale rinore Për herë të parë, grupet joformale të të rinjve, që nuk janë juridikisht të regjistruar, mund të përfitojnë nga fondet publike përmes një regjistrimi të thjeshtuar. Kjo u jep mundësi të rinjve të ndërmarrin projekte të dobishme për komunitetin pa barriera burokratike.
3. Mbështetja e talenteve dhe punonjësve rinorë Përfshirja e programeve si “Programi i Talenteve Rinore” dhe “Programi Kombëtar i Praktikave të Punës” ofron mundësi për zhvillimin e aftësive të reja dhe promovimin e të rinjve në fusha të artit, teknologjisë dhe shkencës.

Qendrat rinore si mekanizma kyç për zhvillimin e të rinjve Krijimi i qendrave rinore publike dhe private do të krijojë infrastrukturë për zhvillimin e aktiviteteve edukative dhe profesionale për të rinjtë në të gjithë vendin.

Kritikat ndaj projektligjit

1. Kostoja financiare dhe qëndrueshmëria Implementimi i programeve të reja, qendrave rinore dhe mbështetjes për grupe të ndryshme kërkon fonde të mëdha nga buxheti shtetëror dhe bashkitë. Kritikët argumentojnë se kjo mund të jetë e vështirë të realizohet pa një plan të qartë për burimet financiare.
2. Rreziku i burokratizimit Procedurat për regjistrimin e grupeve joformale dhe organizimin e këshillave rinorë mund të shndërrohen në një barrë burokratike, duke u bërë më shumë pengesë sesa lehtësim.

Varësia nga politika lokale Me bashkitë që luajnë rol kryesor në financimin dhe menaxhimin e qendrave rinore, ekziston rreziku që disa projekte të mos realizohen në bashki me burime të kufizuara ose me prioritete të tjera politike.

2. Projektligji për disa ndryshime dhe shtesa në Ligjin Nr. 10416, datë 7.4.2011, “Për materialin mbjellës dhe shumëzues bimor”

Përfitimet e këtij projektligji

1. Harmonizimi me standardet ndërkombëtare Ndryshimet përmbajnë përshtatje të terminologjisë dhe rregullave teknike në përputhje me standardet e Shoqatës Ndërkombëtare të Testimit të Farërave (ISTA) dhe rregullat e BE-së. Kjo mund të përmirësojë cilësinë dhe konkurrueshmërinë e produkteve shqiptare në tregjet ndërkombëtare.
2. Transparenca dhe digjitalizimi Përfshirja e platformës “e-Albania” për regjistrimin dhe proceset e tjera burokratike mund të rrisë transparencën dhe të lehtësojë procedurat për fermerët dhe operatorët profesionalë.

Përmirësimi i mbikëqyrjes dhe standardeve cilësore Ndryshimet sigurojnë që farërat dhe fidanët të jenë të certifikuara dhe të monitoruara më mirë, duke mbrojtur fermerët nga cilësia e dobët dhe mashtrimet.

Kritikat ndaj projektligjit

1. Barrierat për fermerët e vegjël Kërkesa për diploma universitare dhe kontrata pune për drejtuesit teknikë mund të jetë një pengesë për operatorët e vegjël që nuk kanë kapacitete të tilla.
2. Rritja e rregullimit Disa fermerë dhe aktorë të industrisë kanë ngritur shqetësime se ndryshimet mund të krijojnë më shumë barriera administrative dhe kosto shtesë për operatorët, duke ndikuar negativisht te prodhimi lokal.

Varësia nga vendimmarrja qendrore Shumë vendime dhe autorizime mbeten në dorë të institucioneve qendrore dhe ministrive, çka mund të ngadalësojë proceset dhe të krijojë hapësirë për abuzime.

Të dy projektligjet shënojnë përpjekje për të modernizuar dhe përmirësuar sektorët përkatës – të rinjtë dhe bujqësinë. Megjithatë, suksesin e tyre do ta përcaktojë mënyra e zbatimit dhe menaxhimit të sfidave që ato sjellin. Nga njëra anë, përfshirja dhe mbështetja e të rinjve është jetike për zhvillimin e qëndrueshëm të shoqërisë shqiptare. Nga ana tjetër, harmonizimi i sektorit të bujqësisë me standardet ndërkombëtare është thelbësor për rritjen ekonomike. Të dyja projektligjet do të kërkojnë një balancim mes vizionit ambicioz dhe realiteteve ekonomike e sociale.